اضطراب همیشه بد نیست، گاهی اوقات به ما کمک می‌کند و مثل هشداری است که ما رو گوش به زنگ می‌کند، به ما هشدار میدهد که خطری در راه است و باعث می‌شود تا برای مقابله با خطر اقداماتی کنیم بنابراین از وارد شدن صدمات پیشگیری می‌کند، اما گاهی این نگرانی تا حدی افزایش پیدا می‌کند که زندگی روزمره‌ی ما را مختل می‌کند. هر کسی می‌تواند دچار اضطراب شود، یک حس تشویش ناخوشایند و مبهم که اغلب اوقات خودش را با علائمی مثل : تپش قلب، احساس تنگی در قفسه‌ی سینه، سردرد، تعریق، ناراحتی مختصر معده نشان میدهد، فرد مضطرب ممکن است دچار بی‌قراری هم بشود.
اضطراب یکی از شایع‌ترین اختلالات است که از هر چهار نفر یک نفر واجد ملاک‌های تشخیصی لااقل یک اختلال اضطرابی است. نظریه‌های متعددی به سبب‌شناسی اختلالات اضطرابی پرداخته‌اند که مختصر به آن‌ها اشاره خواهیم کرد :
برای مثال نظریه‌های رفتاری اضطراب را پاسخی شرطی به یک محرک محیطی معین می‌دانند، شخصی را تصور کنید که والدین بدرفتاری داشته باشد (برای مثال مادری بدرفتار)، به محض دیدن او ممکن است دچار اضطراب شود، و ممکن است از طریق تعمیم دادن نسبت به همه‌ی زن‌ها بی‌اعتماد شود.
اگر بخواهیم اضطراب را از دیدگاه نظریه‌پردازان وجودی مورد بررسی قرار دهیم، برای مثال در اضطراب فراگیر که در آن هیچ محرک معینی برای داشتن اضطراب نمی‌توانیم شناسایی کنیم، می‌گویند فرد احساس می‌کند در جهانی بی‌هدف زندگی می‌کند در واقع اضطراب واکنش فرد به این خلا بزرگ است.
اگر بخواهیم نگاهی روانکاوانه به اضطراب داشته باشیم، اضطراب حاصل تعارض خواسته‌های ناخودآگاه جنسی یا پرخاشگری در مقابل جهان اخلاق مدار بیرون است.
البته در کنار تمام این نظریه‌ها نباید نقش دستگاه عصبی و انتقال‌دهنده‌های شیمیایی را دست کم گرفت. همچنین مطالعات نشان می‌دهند ژنتیک هم در این اختلال نقش قابل توجهی دارد حدود 4 درصد انواع اختلالات اضطرابی که در جمعیت عمومی دیده می‌شود ناشی از توارث است.
نشانه‌های اضطراب
- افزایش ضربان قلب و درد در قفسه‌ی سینه
- عدم تمرکز
- ترس مداوم و افراطی
- مشکلات خواب
- تعریق
انواع اختلالات اضطرابی
اضطراب یک برچسب کلی است اما می‌توان با توجه به اینکه آیا اضطراب ناشی از قرار گرفتن در محیط و شرایط خاصی است ؟ برای مثال قرار گرفتن در یک موقعیت اجتماعی یا مکان خاص عمومی یا اینکه با دیدن موارد خاصی فرد دچار اضطراب می‌شود و یا برخی همواره چنین احساسی را تجربه می‌کنند، آن را به انواع مختلفی طبقه‌بندی کرد که به چند مرود از شایع ترین آن‌ها اشاره خواهیم کرد.
- اختلال اضطراب فراگیر : این افراد تقریبا در مورد هر چیزی مضطرب و نگران به نظر می‌رسند، یک نگرانی مفرط درباره‌ی اکثر فعالیت‌‌ها در اکثر ایام که حوزه‌های مهم زندگی را مختل کرده، علائمی مثل تحریک‌پذیری، مشکل در تمرکز، بی‌قراری و بی‌خوابی را تجربه می‌کنند.
- اختلال وحشتزدگی : حمله شدید اضطراب همراه با احساس مرگ قریب‌الوقوع، بروز ناگهانی حملات هم در حالت اضطراب و هم حالت آرامش و استراحت رخ میدهد که مهم‌ترین نشانه‌های آن : تپش قلب، لرزش، احساس سرگیجه، درد قفسه سینه، ترس از دست دادن کنترل و دیوانه شدن و ….
- بازارهراسی : این افراد از مکان‌ها یا موقعیت‌هایی که گریز از آن‌ها ممکن است سخت باشد ترس دارند و دچار اضطراب می‌شوند، شاید بتواند ناتوان‌کننده‌ترین هراس باشد، چون به طور چشمگیری توانایی فرد برای کار کردن در موقعیت‌های بیرون از منزل (اجتماعی و شغلی) مختل می‌کند.
- هراس اختصاصی :این افراد فکر می‌کنند صدمه‌ای به آن‌ها وارد خواهد شد، این افراد از اشیا یا موقعیت‌هایی مثل بلندی، طوفان، مرگ، جراحت یا حیوانات ترس دارند. همان به اصطلاح فوبیا به معنی ترس افراطی و مداوم از یک موضوع یا شرایط یا موقعیت خاص و معین
- اختلال اضطراب اجتماعی (جمعیت هراسی): این افراد از شرمسار شدن در موقعیت‌های اجتماعی می‌ترسند. موقعیت‌هایی که مستلزم تماس با افراد غریبه است، مثل : (سخنرانی‌ها، ملاقات با افراد جدید و گردهمایی‌های اجتماعی).
۴ راهکار ساده که میتونه در لحظه بهت کمک کنه تا اضطرابت رو مدیریت کنی :
- هیچ‌وقت به خاطر اینکه اضطراب دارید موقعیتی رو ترک نکنید، چون بعد از آن دیگر اضطراب شما را کنترل می‌کند.
- هر وقت احساس می‌کنید اضطراب دارید، ناراحتید افکارتون رو بنویسید.
- روزانه 3 مرتبه، حدود 2 دقیقه در هر بار نفس عمیق بکشید (4 ثانیه دم، یک ثانیه نگهش میدارم و 8 ثانیه بازدم).
- از خودتون بپرسید چیزی که فکر می‌کنید درست است یا نه ؟ برای آن شواهد تایید کننده منطقی دارید یا نه؟
همه‌ی ما در اثر مواجهه با موقعیت‌های خاصی دچار نگرانی، ترس یا افکار منفی می‌شویم، اگر این افکار آنقدر بزرگ شدند که کیفیت زندگی شما را تحت تاثیر قرار دادند یا انجام کارهای روزمره‌ی شما را مختل کردند، در موردش با یک روان‌شناس متخصص در زمینه‌ی اضطراب صحبت کنید و راهکارهای علمی بگیرید و از زندگی لذت ببرید.